Fréttakerfi

Nýtt skipurit Landspítala gerir ráð fyrir nýju lagi stjórnenda milli framkvæmdastjóra og yfirlækna/deildarstjóra, svonefndum forstöðumönnum. Nýverið voru birtar auglýsingar um þessi störf. Athygli vekur að einu menntunarkröfurnar eru „háskólapróf auk formlegrar viðbótarmenntunar sem nýtist í starfi“, en engar kröfur eru gerðar um faglega sérþekkingu eða reynslu á viðkomandi sviði. Stjórn læknaráðs telur afleitt að ekki séu gerðar skýrari kröfur um fagmenntun og reynslu lykilstjórnenda sem bera eiga faglega ábyrgð á klínísku sviði. Læknaráð Landspítala telur í þessu ljósi brýnt að hlutverk forstöðumanna verði skoðað nánar. Ekki síst þarf að tryggja að læknisfræðileg ábyrgð muni liggja hjá læknum einum.

Reykjavíkuryfirlýsingin, Declaration of Reykjavik - Ethical Considerations regarding the use of genetics in health care, var samþykkt á aðalfundi World Medical Association, sem haldinn var í Tbilisi í Georgíu 23. - 26. október 2019. Siðfræði erfðafræði hefur verið mikið til umræðu hjá WMA síðustu misseri og byggir Reykjavíkuryfirlýsingin á fyrri álitum WMA frá 2005 og 2009.

Að gefnu tilefni vil ég ítreka þá skoðun, sem fram kom í viðtali við mig á mbl.is þann 19. október sl. að ófjármagnaðar launagreiðslur utan áætlana í fjárlögum ársins og fjárlagaheimilda Landspítala hafi komið í bakið á yfirstjórn sjúkrahússins. Í ljós hafi komið að engar áætlanir hafi verið um hvernig ætti að fjármagna pakkann sem kominn var í tæpar þúsund miljónir króna umfram heimildir þegar gripið var inn í. Niðurstaðan í dag sé sú að forstjóri sjúkrahússins hafi kynnt að skera þurfi niður verkefni og þjónustu þess um tæpan miljarð á yfirstandandi ári eða um svipaða fjárhæð og umræddar aukagreiðslur utan fjárlaga ársins hafi numið. Um framangreint tala staðreyndir skýru máli.

Reynir Arngrímsson, formaður Læknafélags Íslands, segir að þeir niðurskurðaliðir sem hafa verið kynntir til leiks, muni hafa víðtæk áhrif á starfssemi sjúkrahússins og séu fallnar til að geta mögulega skert öryggi þeirra sem leita til Landspítalans. Hann segir viðbrögð formanna læknaráðs, hjúkrunarráðs og annarra vera samhljóma í því mati að liðirnir sem um ræðir muni óhjákvæmilega bitna á þjónustu við sjúklinga.

Formaður Lækna­fé­lags Íslands seg­ir að „handa­hófs­kennd­ar ákv­arðana­tök­ur“ í formi inn­leiðing­ar jafn­launa­vott­un­ar og íviln­ana hafi spilað stórt hlut­verk í framúr­keyrslu Land­spít­al­ans. Jafn­framt seg­ir hann að fjög­urra millj­arða framúr­keyrslu megi flokka sem stjórn­un­ar­mis­tök. Sex mánaða upp­gjör spít­al­ans, sem birt var í sum­ar, sýndi að að óbreyttu stefndi í hátt í fimm millj­arða króna framúr­keyrslu í ár. „Í fyrsta lagi vilj­um við taka und­ir að við höf­um áhyggj­ur af langvar­andi fjár­hags­vanda Land­spít­al­ans. Það er stöðugt verið að bæta við verk­efn­um á sjúkra­húsið sem væri skyn­sam­legra að væru í hönd­um annarra sem gætu veitt þjón­ust­una á hag­kvæm­ari hátt og væru ekki að taka mannafla frá kjarn­a­starf­semi spít­al­ans,“ seg­ir Reyn­ir Arn­gríms­son formaður Lækna­fé­lags Íslands. Í sam­tali við mbl.is í gær sagði Páll Matth­ías­son, for­stjóri Land­spít­al­ans, að nú yrði ráðist í um­fangs­mikl­ar sparnaðaraðgerðir á spít­al­an­um.

Bólusetningar eru sú aðgerð sem hefur bjargað langflestum mannslífum á heimsvísu, nema ef vera skyldi að tryggja aðgang að hreinu vatni, segir Valtýr Stefánsson Thors barnasmitsjúkdómalæknir. Þarna er ekki síst verið að tala um börn yngri en fimm ára. Hann segir hins vegar að bólusetningar séu fórnarlömb eigin velgengni. „Með tilkomu bóluefnanna hverfa margir af þessum sjúkdómum sem þóttu hryllilegir og voru það sannarlega. Eftir stendur þá minningin um þessa sjúkdóma sem smám saman snjóar yfir. Þá er það eina sem fólk horfir á, hvaða skaðlegu afleiðingar gæti það haft að bólusetja barnið mitt? Það gleymir sjúkdómnum og fer að hugsa um – hvað um þennan eina af 500.000 sem verður fyrir aukaverkun af bólusetningum? Það hefur síðan leitt af sér þetta vandamál sem hefur komið upp undanfarin ár og er kallað bólusetningarhik, þar sem foreldrar hika við að láta bólusetja börnin sín af ótta við aukaverkanirnar. Það er eitthvað sem við þurfum að taka alvarlega. Það er ekki hægt að segja bara – hættið þessari vitleysu og látið bólusetja börnin ykkar! Það þarf að taka þetta samtal og vinna á þessu hiki,“ segir Valtýr.

Félag íslenskra endurhæfingarlækna samþykkti eftirfarandi ályktun á félagsfundi 16. október 2019: Félagið fordæmir vinnubrögð stjórnarformanns og varaformanns stjórnar SÍBS gagnvart forstjóra og framkvæmdastjóra lækninga Reykjalundar, með fyrirvaralausum uppsögnum án skýringa. Háttsemin hefur markast af hroka og virðingarleysi gagnvart einstaklingum og skilningsleysi á mikilvægi þeirrar starfsemi sem fram fer á Reykjalundi. Fjarlægð og áhugaleysi forsvarsmanna SÍBS gagnvart starfseminni hefur verið viðvarandi um langt skeið, m.a. vegna viðhorfa sem snúast meira um fjármuni en gæði og mikilvægi þjónustunnar. Það litla traust sem fyrir var á stjórn SÍBS er að engu orðið í kjölfar þessara atburða.

Ólaf­ur Þór Gunn­ars­son, þingmaður VG, gerði skaðsemi rafrettna að um­fjöll­un­ar­efni sínu und­ir liðnum störf þings­ins í dag. Hann sagði að ým­is­legt hefði gerst sem ástæða væri til að hafa áhyggj­ur af síðan lög um rafrett­ur og áfyll­ing­ar tóku gildi í mars. „Í vor, sum­ar og nú í haust hafa komið fram upp­lýs­ing­ar, m.a. úr ritrýnd­um lækna­tíma­rit­um, um skaðsemi rafsíga­rettna. Banda­rísk yf­ir­völd hafa gripið til ráðstaf­ana til að setja meiri skorður við dreif­ingu og sölu þeirra og evr­ópsku lungna­lækna­sam­tök­in hafa sagt að ekki sé hægt að mæla með rafsíga­rett­um sem tæki til að hjálpa fólki að hætta að reykja en það voru, eins og marg­ir muna, ein af meg­in­rök­un­um sem notuð voru í um­sögn­um og umræðum um málið á sín­um tíma,“ sagði Ólaf­ur Þór.

Landspítalinn og Sjúkrahúsið á Akureyri eru meðal þeirra fjölmörgu fyrirtækja sem þurfa lögum samkvæmt að fá jafnlaunavottun fyrir áramót. Reynir Arngrímsson, formaður Læknafélags Íslands, segir að læknar fagni því almennt að passað sé upp á að laun kynjanna séu jöfn, vandinn við kerfið sem Landspítalinn ætli að innleiða sé að í því sé ekki gert ráð fyrir læknum og þeirra menntun. Kerfið sé fengið frá breska heilbrigðiskerfinu, NHS, en þar nái það yfir annað starfsfólk, ekki lækna. Unnið sé að því innan spítalans að aðlaga það.

Alma Möller land­læknir segir að skoða þurfi stöðu ungra kvenna í heil­brigð­is­stéttum í kjöl­far nið­ur­staðna könn­unar um líðan og starfs­að­stæður lækna. Nið­ur­stöð­urnar sýna að um helm­ingur kven­kyns lækna hafa orðið fyrir kyn­ferð­is­legu áreitni. Jafn­framt kemur fram í nið­ur­stöð­unum að meiri­hluti kven­lækna telja sig undir miklu á álagi en Alma bendir jafn­framt á að rann­sóknir hafi sýnt að konur skili enn inn fleiri vinnu­stundum heima. Þetta kemur fram í við­tali við Ölmu í nýjasta tölu­blaði Lækna­blaðs­ins.